Sahitya Srijana Sahakari Samiti Limited

 A brief sketch of its formation

Sahitya Srijana Sahakari Samiti Limited was formed on 11 November 2006 at Gangtok. Though there are numbers of literary organizations and association in Sikkim, no work had been initiated as to link literature with the cooperative movement. As such this committee of litterateurs has endeavored to establish a reciprocal relationship between cooperative and literature. Possibly, this is the first kind of literary cooperative society in whole of India.
A meeting on 11^th November was called at the Conference hall of Sikkim Akademi by Mr. Parasmani Dangal and Mr. Pravin Rai Jumeli at 10 AM which was attended by Mr. Amar Baniya �Lohoro�, Mr. Tara Prasad Bhattarai, Miss Krishna Kriti, Mr. Dilliram Dulal and Radhika Sharma. The meeting decided to form a society and was named Sahitya Srijana Sahakari Samiti Limited. In the meeting it was decided to launch a website named �tistarangit.com� and Rs. 5000/- (Rupees Five Thousand) only from each of those present was collected as initial investment shares.
Basically, the society was formed with view to give professional input to the creations of local litterateurs and add a global outlook through its website. To fulfill this mission, a bilingual online literary magazine www.tistarangit.com was launched. Mrs. Radhika Sharma has been open heartedly rendering her help in typing the Nepali section in Nepali Unicode. The work of adding literary materials of various local litterateurs in Nepali and English has already started.
On Sunday the 13^th of May 2007, www.tistarangit.com a first of its kind online literary magazine of India was launched at Press Club of Sikkim by Hon�ble Forest Minister Mr. SB Subedi. On the occasion youth poets like Pravin Khaling, Arjun Yawa, Miss Unis Rai, Diwas Pega rendered their poems, the programs which was attended by local litterateurs and media fraternity.
While preparing the draft constitution of the society, Principal Registrar, Cooperative Department, Govt. of Sikkim Mr. DN Tiwari, Mr. Parasmani Sham, Mr. Pravin Rai �Jumeli� and Journalist Mr. Khagendramani Pradhan also have contributed. Finally, on 1^st October 2007, the society got registration from the Cooperative Department, Govt. of Sikkim.
The ad-hoc committee is as below
President                   Mr. Parasmani Sham
General Secy             Mr. Pravin Rai Jumeli
Treasurer                   Miss Krishna Kriti
Members                   Dilliram Dulal, Amar Baniya Lohoro,
                                  TB Chandra Subba, TN Dahal,
                                  Tara Prasad Bhattarai, Santosh Alley.

---------------------------------------------------------------------

BYE-LAWS
OF
Sahitya Srijana Sahakari SAMITI Ltd.

1.a. Name of Society : Name of Society shall be Sahitya Srijana Sahakari Samiti Ltd.

1.b. Definition: This shall purely be a co-operative society of literary or of persons having interest to develop or promote literary activities and registered under Sikkim Co-operative Societies Act, 1978 with the Registrar of co-operatives societies, Sikkim.

1.c. Offices:
a. The central and East District office shall be located at Gangtok in East Sikkim.
b. The other district level offices shall be located at Geyzing, Namchi and Mangan district headquarters.
c. Offices at sub-division level shall also be opened based on feasibility.

2. Area of Operation:
The area of operation of the Society shall be within the territorial jurisdiction of the State of Sikkim.

3. Definition:
a. Samiti: Samiti shall mean Sahitya Srijana Sahakari Samiti(society) Ltd.
b. Act: Act shall mean Sikkim Co-operative societies Act, 1978.
c. Government: Government shall mean Sikkim Government.
d. Bye-laws: Bye-laws shall mean the bye-laws or constitution of the Society.
e. Registrar: Registrar shall mean the Registrar of the Co-operative Societies, Sikkim.
f. Department: Department shall mean the Cooperation Department, Govt. of Sikkim.
g. State: State shall mean the Sikkim State.
h. Rule: Rule shall mean the Sikkim Co-operative societies Rule, 1981.
i. Board of Directors: Board of directors shall mean the board of directors of the Society.
j. District Committee: District Committee shall mean the district level Committee of the Society.
k. Sub-divisional Committee: Sub-divisional Committee shall mean the sub-divisional level Committee of the Society.

4. Aims and objectives:
a) Endeavor to promote literary activities of Sikkim worldwide.
b) To organise literary activities like seminars, interactive programs, workshops, debates and discussions etc.
c) To professionalize the literature.
d) To provide a platform to young and budding and aspiring litterateurs.
e) To promote and endeavor, conserve folk literature and culture.
f) To operate a web magazine and promote Sikkimese and Indian literature in the global community as well imbibe the latest international trend and theories of literature.
g) To integrate the literary figures towards co-operative movement.
h) To publish books as a projects.
i) To publish the books of members in accordance to the literary standard and list.
j) Collaborate and co-ordinate with national and international organizations having common goal and objectives.
k) Promote and develop linguistics, literary as well as books of science and technology and modern management.
l) To help and assist senior as well as aspiring writers and litterateur.
m) To actively participate in the development of regional language and literature.
n) To inculcate the habit of reading and promote commercialization of literature, organize trainings and seminars.
o) To develop textbooks and materials according to the need of time and arrange for its better distribution, circulation and marketing.
p) To develop literary and linguistic as well as technical educational material in Nepali language.
q) To translate Nepali literary materials in other languages and vice-versa.
r) To make the Society self dependent, develop study and text material for school and University level and properly market it.
s) To make the society self reliant, establish a suitable printing unit.
t) To establish libraries in the districts and sub divisional levels according to need and capacity.

5. Membership :
a) A person of Indian origin above the age of 18 years and a permanent resident of Sikkim, having keen interest in language and literature can become a member of this Society.
b) Admission Fee shall be of Rs.100/- only and it is non-refundable.
c) Person willing to take membership shall have to, apart from admission fee, buy minimum as prescribed below number of shares to become a regular member.
A. i. State Govt.
ii. Primary co-operatives and Apex Co-operatives.
iii. International, National and State Award winner Literary Personnel to subscribe a minimum of 20 Nos of Shares each of face value of Rs. 500.00 or as decided by the Board of Directors.
iv. Recognised Literary Personnel to subscribe a minimum of 10 Shares each of face value of Rs. 500.00 or as decided by the Board of Directors.
v. Potential or Persons interested to enter into literary field and promote literary activities to subscribe a minimum of at least 1 No. of Share of Rs. 500.00 face value.
d) In case of death of the member, he/she can nominate successor as nominee.
e) The board of directors reserves the right to either accept or reject the membership enrollment and termination.
f) Members are privileged to buy a share having face value of Rs. 500/- with a maximum limit of Rs. 20,000/- (Max. 40 Share).
g) Suspension/ expulsion from the membership
1. If a member dies.
2. If he/she transfers his share/shares in successor�s name.
3. If convicted by Court of Law or declared insolvent.
4. If medically declared to be of unsound and unstable mental health.
5. If proved of having violated the rules and regulation of the society, the Board of Directors can either expel with forfeiture of shears duly giving reasonable hearing.
6. If the dues of the Society are not repaid even after service of reasonable notice/s by the Board of directors through the Managing Director.

6. Management Committee :
The Management Committee responsible to run and realise the set aside targets of the Co-operative shall be as under.
a) Board of Directors
b) District Committee
c) Sub-divisional Committee

i Board of Directors
The Board of directors shall have its main office which shall have the right to consider to amend the Bye-laws as well as to play a decisive role and lead the Co-operative. It shall be composed of:-
1. Chairman                             - 1
2. Vice-Chairman                      - 1
3. Members                              - 7
4. Registrar�s Representative     - 1
5. Managing Director (MD)          - 1
                     Total                 - 11
6.i. Power and Functions of Board of Directors :
a) Chairman
� Chairman of Board of directors shall hold following power and functions:
1. To preside over all the Board meetings, to list out agenda for Board Meeting, serve notice to members through the MD and to ensure compliance of Board decisions.
2. To represent the Seminars and Conferences.
3. Being responsible for questions related to upliftment and downfall of the Society, his advices and guidance should continuously be available to the members and professional management.
4. To amend the bye-laws as to implement the rules, the final assent of the board shall be a pre-requisite for the Annual General Body.
5. Shall be responsible either to or not to accept the resignation of any of the executives appointed by the board.

b. Vice Chairman
He/She shall be responsible to function in the absence of the Chairman and he shall be given the charge of the Chairman in case of vacancy created by the Board of directors till General Meeting is held. He will assist the Chairman in ensuring an effective coordination with the district and Sub divisional Committees.

c. Managing Director
1. The Managing Director of the Society appointed by the Board shall be the chief executive.
2. He/she shall be responsible for implementation of all the decisions taken by the Society.
3. He/She will sue or be sued upon on matters of or against the society.

6. ii. District Committee
1. District Committee shall consist of five members, whose co-coordinator shall be nominated by the Board of Directors. The District Committee shall work in the Districts accordingly on the direction of the Board of directors and propose required suggestions to the Board of directors by holding periodical meeting of District Committee at the district level and forwarding resolutions passed their in to the chairman of the Society.
6. iii. Sub-divisional Committee
2. There shall be five members Sub-divisional Committee at the Sub divisional level whose coordinator shall be nominated by the District Committee, Sub-divisional Committee shall work according to the direction of District Committee by holding periodical meeting of Sub Divisional Committee at the Sub Divisional level and forwarding resolutions passed their in to the co- coordinator of the District Committee.

7. Members
There shall be unlimited number of members in the general body of the society who shall actively participate in the general meeting, involve in realising objectives of the society and in implementing the decisions of the society for the economic upliftment and welfare of the society/members. They shall be entitled to contest the election of board members subject to fulfillment of laid down criteria. Contest for District and Sub-Divisional level shall be open to all members. The members shall strive to work for the welfare of the Cooperative and shall remain aloof and away from politics and such other activities that would put the interest of the society in jeopardy.

8. Election
1. Electors � All members subject to fulfillment of qualification laid down by the board.
2. Election shall be held through secret ballot in a democratic way on one member one vote basis irrespective of numbers of shares held.
3. Electors shall elect the Board of Directors in a General Body meeting while the Board of directors shall nominate District and Sub divisional coordinators from amongst the elected directors. The District and Sub divisional committee shall be elected by the shareholder of respective district and sub division.

8. 1 Term
1. The term for Board of directors shall be of three years. However, one third i.e. 3 directors will retire yearly and the first retirement shall be on drawl of lots basis.
2. District Committee shall also function for three years and rotational retirement shall be similar to central Board of Directors.
3. Sub-divisional Committee shall also have a term of three years subject to 1/3 retiring yearly and the first retirement to be on lots drawl basis.

9. Fund:
1. Method of raising resources
a. Admission Fee � Rs. 100/-
b. Members share � (1 share = Rs. 500/-)
c. State Aid.
d. Non Governmental Aid, Donations.
e. Loans.
2. There shall be both movable and immovable properties of the Society.

3. Bank Account:
The bank account of the Cooperative society shall be opened in the name of Managing Director at SISCO Bank, Gangtok or other banks on need basis.

4. Fund management
1. The authorized share capital of the society shall be Rs. 100 Lakhs or as revised by the general body from time to time.
2 The fund of the society shall be managed by board in consultation with the Managing Director.
3 Distribution of Dividend � distribution of dividend shall be made according to provision in cooperative societies act, 1978.
4 Funds for project wise/activity wise shall be managed by the Board of directors.

10. Loan �
The Society may apply for loan from the financial institutions for all bankable projects consider appropriate for execution by the society.

11. Business and activities:
1. The business activities of the Society shall start as soon as the registration process is complete. It shall work for the benefit and profit of the Society according to the framed policies and assigned target.
2. Not withstanding the aims and objectives laid in the bye-laws, the society shall have the privilege of venturing into profitable activities through the decision of the Board of directors.
3. The Board of directors shall have the discretion of sanctioning loan to the members and employees, subject to fund.

12. Distribution of profit
1. Not less than 25 percent of the annual income shall be secured for the reserved fund.
2. 5% of the annual profit of the society shall be sanctioned for expenditure in cooperative education.
3. Shareholders shall be distributed the annual profit according to the decision of the Board of directors as per rule in the shape of dividend.
4. 5% of the annual profit shall be set aside for charitable purpose in accordance to the decision of the Board of directors.

13. Auditor
Annual auditing and checking of accounts shall be conducted by the officer deputed by the Registrar of cooperatives societies within three months of the closure of financial year. For internal checks and controls, society will arrange its own internal auditor. Within three month of the completion of Auditing, a General Meeting shall have to be called wherein the audit report and the book of accounts including conduction of election and ensuing year�s plan of action shall be considered.

14 .tistarangit.com
The Society shall in accordance to its objective open and run a web magazine under the name and style �www.tistarangit.com� or as may be decided by the Board and for this an editorial board and steering committee shall be formed.

15. Meetings
1. Board of directors shall convene a meeting at least once in two months and for this Chairman will decide agenda in consultation with MD and MD will issue notices. Every agenda shall also have miscellaneous agenda as last item.
2. District and Sub-divisional Committee shall convene a meeting at least once in three months.
3. In case of emergency, the meeting of board of directors can be convened within short notice.
4. General meeting shall be convened once a year. After the completion of auditing, the members shall be given minimum of 14 days prior information, wherein a copy of the agenda and the audited report shall have to be attached.

5. Quorum
there shall be minimum Seven members present to complete the quorum for board of directors, while presence of three members for district and Sub-divisional Committee shall be compulsory.

16. Amendment to the Bye-laws
The right to amendment of the bye-laws shall lie with the General Body and approval of Registrar.

17. Membership Rights.
The society may extend membership right to any person settled in the state of Sikkim subject to fulfillment of criteria laid down for the same.

18. Miscellaneous
1. Membership register, share book, AGM and Board minutes books, books of account, ledgers etc. including a copy of cooperative act, cooperative rules and bye law shall have to be maintained properly and kept in the custody of MD.
2. Operations of bank account shall have to be managed and maintained properly.
3. Copy of correspondences made by the society shall have to be managed properly including dak in.
4. In case of confusion in the bye laws, rules and provision of the Act shall prevail or Registrar�s decisions shall be final.
5. Seal, letterhead and the rates shall be fixed according to the need.
6. The society can acquire membership of any other cooperative society in accordance to the decision of the board of directors. However, suggestion of the Registrar of Cooperative societies shall be obtained.
7. The society can affiliate itself with national bodies like Sahitya Akademi, New Delhi and Sangeet Natak Akademi etc.
8. The decisions taken by the board of directors from time to time shall be equally applicable as that of the bye-laws.

00000000000000
 

साहित्य सिर्जना सहकारी समिति लिमिटेड

स्थापनाबारे केही कुरा
साहित्य सिर्जना सहकारी समिति लिमिटेड- को स्थापना 11 नोवेम्बर, 2006 �को दिन गान्तोकमा भएको हो। सिक्किममा विभिन्न साहित्यिक संघ-संस्था भए पनि साहित्यलाई सहकारितासित जोड़्ने काम भने भएको थिएन र यसै सन्दर्भमा साहित्यिकहरूको यस समितिलाई सहकारी आन्दोलनसित जोड्ने प्रयास गरिएको हो। सम्भवत साहित्यिक सहकारी समितिको गठन भारतमा नै नौलो प्रयास हो।
सिक्किमका युवा कलमकारद्वय श्री पारसमणि शम र श्री प्रवीण राई जुमेलीको प्रयासमा 11 नोवेम्बरको दिन गान्तोकको तिब्बत पथमा अवस्थित सिक्किम अकादमीको सभा कक्षमा बिहान 10 बजे बसेको बैठकमा श्री अमर बानियाँ लोहोरो, श्री ताराप्रसाद भट्टराई, सुश्री कृष्ण कृति, श्री डिल्लीराम दुलाल शम र राधिका शर्माको उपस्थितिमा समितिको स्थापना गरियो तथा साहित्य सिर्जना सहकारी समिति लिमिटेड भनेर नामाकरण गरिएको थियो। सोही बैठकमा टिस्टारङ्गीत नामक अनलाइन पत्रिका शुरु गर्ने निधो गरी सबैबाट 5-5 हजार रुपियाँको शेयर निवेश गरियो।
मूलतः समितिको स्थापना स्थानीय साहित्यकारहरूका सिर्जनालाई व्यवसाहिक रूप प्रदान गर्दै लैजान तथा वेब पत्रिका मार्फत वैश्विकरण गर्ने प्रयासका रूपमा भएको हो। यसै उद्देश्यलाई पूर्ति गर्न टिस्टारङ्गीत नामक अनलाइन द्वैभाषिक पत्रिकाको सञ्चालन शुरु गरियो। जसका निम्ति नेपाली युनिकोडमा रचनाहरूको टाइप गर्न श्रीमती राधिका शर्माले खुल्ला हृदयले सहयोग गरेकी छन्। यस पत्रिकामा सिक्किमेली साहित्यकहरूका विभिन्न रचनालाई प्रकाशित गरिने तथा नेपाली साथसाथै अङ्ग्रेजी भाषामा सामाग्रीहरू प्रकाशित गरिनेछ काम शुरु भयो।
अन्ततः 13 मई, 2007, आइतबारको दिन भारतमै पहिलो नेपाली साहित्यिक वेभसाइट टिस्टारङ्गीत डट कम www.tistarangit.com को गान्तोकको प्रेस क्लबमा आयोजित कार्यक्रममा राज्यका वनमन्त्री एसबी सुवेदीले लोकार्पण गरेपछि समिति विश्वमा परिचित बन्न पुग्यो। यस अवसरमा राखिएको साहित्यिक कार्यक्रममा युवा कविहरू प्रवीण खालिङ, अर्जुन यावा, सुश्री युनिस राई र दिवस पेघाले कविता वाचन गरेका थिए भने स्थानीय साहित्यकार र पत्रकारहरूको उपस्थिति रहेको थियो।
समितिको विधानको मस्यौदा तयार गर्न श्री डीएन तिवारी (प्रिन्सिपल रेजिस्टार, सहकारिता विभाग, सिक्किम सरकार) श्री पारसमणि शम, श्री प्रवीण राई जुमेली र पत्रकार श्री खगेन्द्रमणि प्रधानले योगदान दिएका छन्। अतः 1 अक्टोबर, 2007-को दिन समितिले राज्यको सहकारिता विभागबाट पञ्जीकरण प्राप्त गर्नमा सफलता प्राप्त गर्नपुग्यो।
समितिको तदर्थ समिति यसप्रकार रहेको थियो-
अध्यक्ष- श्री पारसमणि शम
महासचिव -श्री प्रवीण राई जुमेली
कोषाध्यक्ष - सुश्री कृष्णा कृति
सदस्यगण- सर्वश्री डिल्लीराम दुलाल शम, अमर बानियाँ लोहोरो, टीबीचन्द्र सुब्बा, टीएन          दाहाल, ताराप्रसाद भट्टराई, सन्तोष आले।

साहित्य सिर्जना सहकारी समिति लिमिटेड
को
विधान

1. क. समितिको नाम ः साहित्य सिर्जना सहकारी समिति लिमिटेड रहने छ।

1.ख. परिभाषा- यो साहित्यिक अथवासाहित्यिक गतिविधिको विकासप्रति विशेष रूची राख्ने व्यक्तिहरूको विशुद्ध साहित्यिक सहकारी समिति हो अनि सिक्किम सहकारी समिति कानून 1978 अन्तर्गत सहकारी समितिहरूका रेजिस्टार, सिक्किमसमक्ष पञ्जीकृत हुनेछ।

1.ग. कार्यालयहरूः
क. केन्द्रीय तथा पूर्व जिल्ला कार्यालय गान्तोकमा रहने छ।
ख. अन्य जिल्ला स्तरीय कार्यालयहरू नाम्ची, गेजिङ र मंगन जिल्ला मुख्यालयमा खोलिनेछन्।
ग. आवश्यकता र क्षमता अनुसार महकुमा स्तरमा पनि यसका शाखा कार्यालयहरू खोल्नसकिनेछ।

2. कार्यक्षेत्र -
समितिको कार्यक्षेत्र सिक्किम राज्यको भौगोलिक सीमाभित्र नीहित रहनेछ।

3. परिभाषा �
क. समिति � समिति भन्नाले साहित्य सिर्जना सहकारी समिति लिमिटेड बुझिनेछ।
ख. कानुन � कानुन भन्नाले सिक्किम सहकारी समिति कानुन, 1978 बुझिनेछ।
ग. सरकार � सरकार भन्नाले सिक्किम सरकार बुझिनेछ।
घ. विधान � विधान भन्नाले समितिको बाइलजस् अर्थात विधान वा संविधान बुझिने छ।
ङ. रेजिस्ट्रार� रेजिस्ट्रार भन्नाले सहकारी समितिहरूका रेजिस्ट्रार, सिक्किम बुझिनेछ।
च. विभाग � विभाग भन्नाले सिक्किम सरकारको सहकारिता विभाग बुझिनेछ।
छ. राज्य � राज्य भन्नाले सिक्किम राज्य बुझिनेछ।
झ. नियम - नियम भन्नाले सिक्किम सहकारी समिति नियम, 1981 बुझिनेछ।
ञ. निर्देशन बोर्ड- निर्देशन बोर्ड भन्नाले समितिको केन्द्रिय प्रशासनिक बोर्ड, बोर्ड अव् डाइरेक्टर्स बुझिनेछ।
ट. जिल्ला समिति - जिल्ला समिति भन्नाले समितिको जिल्ला स्तरीय समिति बुझिनेछ।
ठ. महकुमा समिति- महकुमा समिति भन्नाले समितिको महकुमा स्तरीय समिति बुझिनेछ।

4. समितिका उद्देश्य र लक्ष्यहरू
क. सिक्किमेली साहित्यिक गतिविधिलाई विश्वको चारैतिर पुर्याउने कोशिश गरिनेछ।
ख. साहित्यिक क्रियाकलाप अन्तर्गत गोष्ठी, सम्मेलन, अन्तरक्रिया, विचार गोष्ठी, कार्यशाला, शिविरहरूको आयोजना गर्ने।
ग. साहित्यको व्यवसायिकीकरण गरिने।
ङ. योग्य नव प्रतिभालाई साझा मञ्च प्रदान गर्ने।
च. लोक साहित्य र संस्कृतिको संरक्षण र जगेरा गर्ने।
छ. वेभ पत्रिका सञ्चालन गर्ने अनि सिक्किमेली तथा भारतीय साहित्यलाई विश्व समुदाय माझ पुर्याउने र विश्वका नविन धारा र साहित्यिक गतिविधिलाई भारतीय साहित्यमा समावेश गराउने।
ज. साहित्यिकहरूलाई सहकारी आन्दोलन अन्तर्गत एक सूत्रबद्ध गर्ने।
ञ. परियोजनागत रूपमा पुस्तकहरू प्रकाशन गर्ने।
ट. सदस्यहरूका स्तरीयता र रोलक्रम अनुरूप पुस्तक प्रकाशनको कोशिश गर्ने।
ठ. समान विचार भएका स्थानीय, राष्ट्रिय र अन्तराराष्ट्रिय संघ-संस्थाहरूसित सम्पर्क गरी मिलेर कार्य गर्ने।
ढ. भाषा�साहित्य तथा ज्ञान�विज्ञान, आधुनिक प्रबन्धनका पुस्तकहरूको विकास गर्ने,
ण. नयाँ र पुराना लेखक र साहित्यकारहरूलाई सम्भाव्य सहयोग गर्ने,
त. क्षेत्रीय भाषा र साहित्यको विकासमा सक्रिय योगदान दिने,
थ. पुस्तक व्यवसायको विकास र पढ्ने बानीको अभिवृध्दि गर्न तालिम तथा गोष्ठीहरूको आयोजना गर्ने-गराउने।
द. उपयुक्त पाठ्यपुस्तकहरू र पाठ्यसामग्री तयार पारी तिनको सुव्यवस्थित र व्यापक बिक्रीवितरण गर्ने।
ध. भाषा-साहित्यका साथै नेपाली भाषामा नै प्राविधिक विषयका पुस्तकहरू तयार गर्दै जाने,
न. नेपाली भाषाका पुस्तकहरू अरू भाषामा र अरू भाषाका पुस्तकहरू नेपाली भाषामा अनुवाद गरी प्रकाशन गर्ने,
प. समितिलाई आत्मनिर्भर र व्यवसायीकरण गर्न विद्यालयस्तरीय पाठ्यपुस्तकहरूका साथै विश्वविद्यालयस्तरीय पाठ्यपुस्तकहरू
पनि क्रमश उत्पादन गर्दै जाने अनि यसको उचित बजार व्यवस्थापन गर्ने।
फ. समितिलाई आत्मनिर्भर र व्यवसायीकरण गर्न छापा खानाको स्थापना गर्ने।
ब. जिल्ला तथा महकुमा स्तरमा आवश्यकता र क्षमताअनुसार पुस्तकालयहरू स्थापना गर्ने।

5. सदस्यता
क. 18 वर्ष माथिका भारतीय मूलका व्यक्तिहरू जो सिक्किमका स्थायी बासिन्दा पनि हुन्, जसको भाषा साहित्यको विकासमा विशेष रूची
छ उनी समितिका सदस्य बन्नसक्नेछन्।
ख. प्रवेश शुल्क रु. 100.00 रहने छ अनि यो फर्किनेछैन।
ग. समितिको स्थायी सदस्य बन्नका लागि इच्छुक व्यक्तिले प्रवेश शूल्कका अतिरिक्त तल तोकिएबमोजिम शेयर किन्नुपर्नेछ।
क. 1. राज्य सरकार
2. प्राथमिक सहकारी समितिहरू अनि वृहत सहकारी समितिहरू
3. अन्तर्राष्ट्रिय, राष्ट्रिय अनि राज्य पुरस्कारले सम्मानित साहित्यिक व्यक्तित्वहरूले न्यूनतम रु. 500.00 मूल्य रहेको 20 वटा शेयर किन्नुपर्नेछ, अथवा यस विषयमा निर्देशन बोर्डले निर्णय गर्नेछ।
4. मान्यताप्राप्त साहित्यिक व्यक्तित्वहरूले न्यूनतम रु. 500.00 मूल्य रहेको 10 वटा शेयर किन्नुपर्नेछ, अथवा यस विषयमा निर्देशन बोर्डले निर्णय गर्नेछ।
5. प्रतिभाशाली अथवा साहित्यको विकासमा इच्छुक व्यक्तिले सदस्यताका निम्ति कम्तिमा रु. 500.00 मूल्य रहेको एउटा शेयर किन्न पर्नेछ।
घ. सदस्यले आफ्नो मृत्यु भएको खण्डमा शेयर अधिकारका लागि हकदार मनोनयन गर्नसक्नेछन्।
ङ. सदस्यता स्वीकृत गर्ने, नगर्ने अनि निस्काषनको अधिकार निर्देशन बोर्डमा रहनेछ।
च. रु. 500.00 मूल्य रहेका अधिकतम रु. 20,000.00 (अधिकतम 40 शेयर)-बराबरको शेयर सदस्यहरूले आफ्नो क्षमताअनुसार किन्ने अधिकार राख्तछन्।

छ. सदस्यताबाट निलम्बन-निष्काशन
1. सदस्यको मृत्यु भएमा।
2. आफ्ना शेयर हकदारको नाममा स्थानतरण गर्दा।
3. कुनै न्यायालयद्वारा अपराधि घोषित गरिए।
4. चिकित्सा विज्ञानद्वारा मानसिक असन्तुलित व्यक्ति भनेर घोषणा गरे।
5. सदस्यद्वारा समितिको विधानको उलङ्घन भएको प्रमाणित भए निर्देशन बोर्डले उचित सुनुवाई पछि निलम्बन तथा निष्काशन अथवा शेयर जफ्त गर्ने अधिकार राख्दछ।
6. समितिको बकाया रकम समयमा भुक्तान नगरेको खण्डमा, निर्देशन बोर्डले प्रबन्ध निर्देशक मार्फत बारम्बार सूचनाहरू पठाएपछि पनि रकम भुक्तान नभए निलम्बन-निष्काशन गर्नसक्नेछ।

6. प्रबन्धन समितिः
प्रबन्धन समितिको दायित्व समितिलाई नेतृत्व गर्दै यसका उद्देश्य पूरा गराउने दिशामा कार्य गर्ने रहनेछ। यसको गठन यसप्रकार हुनेछ-
क. निर्देशन बोर्ड़
ख. जिल्ला समिति
ग. महकुमा समिति

क. निर्देशन बोर्ड
निर्देशन बोर्डको आफ्नै मुख्य कार्यालय रहनेछ अनि यसले विधान संशोधनको प्रस्तावलाई प्रस्तुत गर्दै समितिलाई नेतृत्व प्रदान गर्दै यसको उद्देश्य पूर्तिका निम्ति कार्य गर्नुपर्नेछ।
जस्मा-
1. अध्यक्ष           - 1 जना
2. उपाध्यक्ष          - 1 जना
3. सदस्य            - 7 जना
4. रेजिस्टारका प्रतिनिधि - 1 जना
5. प्रबन्ध निर्देशक    � 1 जना
            कूल - 11 जना।

6. i. निर्देशन बोर्डको अधिकार र कर्तव्य
अ. अध्यक्ष - निर्देशन बोर्डका अध्यक्षको कार्य क्षेत्र निम्न प्रकार हुनेछ-
1.सबै बैठकहरूको अध्यक्षता गर्ने, बोर्ड बैठकको मस्यौदा सूचीबद्ध गर्ने, सदस्यहरूलाई प्रबन्धन निर्देशकमार्फत सूचनाहरू प्रदान गर्ने अनि बोर्डका निर्णयहरूलाई कार्यान्वयन गराउने।
2. सेमिनार तथा सम्मेलनहरूमा प्रतिनिधित्व गर्ने।
3. समितिको उत्थान पतनसँग सम्बन्धित हरेक प्रश्नहरूको जवावदेही अध्यक्ष रहने हुनाले तिनको सुझाउ सधैं सदस्यहरू तथा व्यवसायिक प्रबन्धनसमक्ष प्राप्त हुनुपर्छ।
4. समितिको विधान संशोधन एवं कानुनु विधेयकहरूले मूर्त रूप लिने साधारण सभाको बैठकमा राखिनअघि निर्देशन बोर्डको पूर्व स्वीकृति अत्यावश्यक हुनेछ।
5.समितिका बोर्डद्वारा नियुक्त गरिएका कुनै पदाधिकारीको राजीनामा पत्र स्वीकृत हुनु-नहुनु अध्यक्षमाथि निर्भर रहनेछ।

आ. उपाध्यक्षः
अध्यक्षको अनुपस्थितिमा अध्यक्षको उत्तरदायित्व गर्नुपर्ने छ अनि निर्देशन बोर्डद्वारा अध्यक्षको पद रिक्त भए उपाध्यक्षलाई साधारण सभा नभएसम्म अध्यक्षको कार्यभार प्रदान गरिनेछ। उपाध्यक्षले अध्यक्षलाई जिल्ला तथा महकुमा समितिसित समन्वय स्थापनाका लागि सहयोग गर्नुपर्नेछ।

इ. प्रबन्ध निर्देशक
1 निर्देशन बोर्डद्वारा नियुक्त प्रबन्ध निर्देशक समितिका समितिका मूल कार्यकारी रहनेछन्।
2. समितिद्वारा ग्रहण गराइएका सबै निर्णयको कार्यन्वयनको जिम्मेवारी प्रबन्ध निर्देशकमा रहनेछ।
3. समिति विरुद्धको कुनै पनि मामिलामा उनले समितिको पक्षमा मुद्दा दर्ता गर्नु तथा कार्वाही गर्नुपर्नेछ।

6. ii. जिल्ला समिति
जिल्ला समितिमा 5 सदस्य रहनेछन् जसको संयोजकलाई निर्देशन बोर्डले मनोनित गर्नेछ। जिल्ला समितिले निर्देशन बोर्डको निर्देशन मुताविक जिल्ला स्तरमा कार्य गर्नेछ अनि निश्चित समयावधिमा बैठक गरेर आवश्यक सुझाउ निर्देशक बोर्डलाई दिनेछ। जिल्ला स्तरमा प्रस्तावहरू पारित गरेर अध्यक्षसमक्ष प्रस्तुत गर्नेछ।

6.iii महकुमा समिति
महकुमा समितिमा 5 जना सदस्य रहनेछन्, जसको संयोजकलाई जिल्ला समितिले मनोनित गर्नेछ। महकुमा समितिले जिल्ला समितिको निर्देशन मुताविक महकुमा स्तरमा कार्य गर्नेछ अनि आवश्यक सुझाउको प्रस्ताव जिल्ला समितिलाई निश्चत समयावधिमा बैठक गरेर जिल्ला समितिलाई पठाउने छ। महकुमा समितिले पारित गरेका प्रस्ताव जिल्ला समितिका संयोजकलाई पठाउनु पर्नेछ।

7. सदस्य
समितिको महासभाका सदस्यको संख्या असिमित रहनेछ जसले साधारण सभामा सक्रियताका साथ भाग लिनुपर्नेछ। समिति-सदस्यहरूको कल्याणका लागि समितिको उद्देश्यपूर्ति र अर्थिक स्वनिर्भरताका लागि समितिको निर्णयलाई कार्यवन्यन गराउन सहयोग गर्दै समितिको हीतका लागि काम गर्नेछन्। उनीहरूलाई समिति चुनाउमा तोकिएको शर्त पूरा गरेर भाग लिन सक्नेछन्। जिल्ला तथा महकुमा स्तरको चुनाउमा भाग लिन सबै सदस्यलाई छुट रहनेछ। सदस्यहरूले समितिको कल्याणका लागि काम गर्नुपर्नेछ तथा संधै राजनीतिक गतिविधिबाट टाडा बस्नुपर्नेछ अनि ती सबै गतिविधिबाट टाडा बस्नुपर्नेछ जसले समितिको स्वार्थलाई सङ्कट उत्पन्न गर्दछ।

8. चुनाउ
1. निर्वाचक � बोर्डद्वारा तय गरिएका मानदण्ड पूरा गर्ने सबै सदस्य।
2. मतदान गोप्य मतपेठीद्वारा लोकतान्त्रिक प्रणालीमा एक सदस्य एक मतको हुनेछ सदस्यको शेयरको आधारमा होइन।
3. निर्वाचकले साधारण सभामा निर्देशन बोर्ड चयन गर्ने छन् अनि निर्देशन बोर्डले जिल्ला तथा महकुमा समितिका संयोजक निर्वाचित निर्देशकबाट चयन गर्नेछ। जिल्ला तथा महकुमा समितिको चयन जिल्ला तथा महकुमाका शेयर होल्डरहरूले चयन गर्नेछन्।

8.1 कार्यकाल
1. निर्देशन बोर्डको कार्यकाल 3 वर्षको रहनेछ। तथापि, एक तिहाई अर्थात 3 निर्देशक प्रतिवर्ष सेवानिवृत्त हुनेछन्। पहिलो सेवानिवृत्त लटरीको आधारमा गरिनेछ।
2 जिल्ला समितिले तीन वर्ष काम गर्नेछ अनि प्रत्येक तीन वर्षमा निर्देशन बोर्डकै आधारमा सेवानिवृत्त हुनेछ।
3. महकुमा समितिको कार्यकाल 3 वर्ष रहनेछ अनि प्रत्येक तीन वर्षमा निर्देशन बोर्डकै आधारमा सेवानिवृत्त हुनेछ।

9. कोष
1. आय स्रोत बढाउने पद्धति
क. प्रवेश शुल्क- रु 100.00
ख . सदस्यहरूको शेयर (1 शेयर = रु 500.00)
ग. राज्य अनुदान
घ. गैर सरकारी अनुदान, चन्दा।
ङ. ऋण
2. समितिको सम्पत्ति दुइप्रकारको हुनेछ- चल सम्पत्ति र अचल सम्पत्ति
3. ब्याङ्क खाता
समितिको ब्याङ्क खाता प्रबन्ध निर्देशकको नाममा सिस्को ब्याङ्क, गान्तोक र आवश्यकता अनुसार अन्य ब्याङ्कमा खोलिनेछ।
4. कोष सञ्चालन
1. समितिको अधिकृत शेयर पुँञ्जी रु. 100 लाख रहने छ अनि समय समयमा महासभाले यसको संशोधन गर्नसक्नेछ।
2. समितिको कोषको सञ्चालन निर्देशन बोर्डले प्रबन्ध निर्देशकको सुझाउमा गर्नेछ।
3. लाभांश वितरण � लाभांश वितरण सहकारी समितिहरू कानुन, 1978-को नियम बमोजिम गरिनेछ।
4. परियोजनागत/गतिविधिगत कार्यहरूका लागि बोर्डले रकमको व्यवस्थापन गर्नेछ।

10. ऋण
समितिले कुनै पनि उचित कार्यन्वयनका लागि कुनै पनि वित्तीय संस्थानहरूमा ब्याङ्कलाई स्वीकार्य हुने परियोजनाका लागि ऋण लिन सक्नेछ।

11. व्यापार तथा कार्यक्रमहरू
1. समितिको व्यापारिक गतिविधिहरू समिति पञ्जीकरण हुनसाथ शुरू हुनेछ। समितिको उद्देश्य तथा लक्ष्यहरू पूरा गर्न समितिको कल्याण र लाभ हुने कार्य समितिले गर्नेछ।
2. विधानमा उल्लेख नगरिएका उद्देश्य तथा लक्ष्यहरूबाहेक पनि समितिलाई लाभ पुग्ने र यसका उद्देश्यहरूसित समान भाव राख्ने कार्यहरू निर्देशन बोर्डको निर्णयबमोजिम गर्न सकिनेछ।
3. कोषको उपलब्धताको आधारमा निर्देशन बोर्डले सदस्य तथा कर्मचारीलाई ऋण दिनसक्नेछ।

12. लाभ वितरणः
1. समितिको वार्षिक लाभको पच्चिस प्रतिशतभन्दा कम राशि रिजर्भ फण्डमा जानु हुँदैन।
2. समितिले वार्षिक लाभको पाँच प्रतिशत राशि सहकारिता शिक्षाका लागि खर्च गर्नुपर्नेछ।
3. अंशियारहरूलाई (शेयर होल्डर्सहरूलाई) निर्देशन बोर्डको निर्णय र नियमबमोजिम वार्षिक रूपमा लाभ वितरण गर्नुपर्नेछ।
4. निर्देशन बोर्डको निर्णयबमोजिम वार्षिक लाभको पाँच प्रतिशत रकम समितिले धर्मार्थ दान गर्नसक्नेछ।

13 लेखा परीक्षक
समितिको वार्षिक लेखा परीक्षण तथा हरहिसाबको जाँच सहकारी समितिहरूका रेजिस्टारद्वारा नियुक्त अधिकारीद्वारा वित्त वर्षको समाप्तिको तीन महीनाभित्रमा गरिनुपर्छ। आन्तरिक जाँच र देखरेखका लागि समितिले आफै लेखा परीक्षकको व्यवस्था गर्नसक्नेछ। वार्षिक हरहिसाब गरिएको तीन महीनाभित्रमा समितिको साधारण सभा डाकिनुपर्छ अनि त्यसमा उक्त हरहिसाबको विवरण तथा अडिट रिपोर्ट, चुनाउ व्ययको विवरण तथा वार्षिक कार्य योजनाको विवरण सदस्यहरूसमक्ष प्रस्तुत गर्नुपर्छ।

14. टिस्टारङ्गीत.कम
समितिले आफ्नो उद्देश्यअनुरूप टिस्टारङ्गीत.कम नामको साहित्यिक वेभ पत्रिका सञ्चालन गर्नेछ, जसको सञ्चालनका लागि सम्पादक मण्डली तथा सञ्चालन समितिको गठन बोर्डले गर्नेछ।

15. सभा तथा बैठकहरूः
1. केन्द्रीय समितिको कम्तिमा दुइ महीनामा एकपल्ट बैठक बस्नेछ, जसका लागि अध्यक्षले प्रबन्ध निर्देशकको सुझाउमा मस्यौदा तयार गर्नेछन् तथा प्रबन्ध निर्देशकले सूचना जारी गर्नुपर्नेछ। प्रत्येक मस्यौदाको अन्त्यमा विविध मस्यौदा राखिएको हुनुपर्नेछ।
2. जिल्ला तथा महकुमा समितिको बैठक कम्तिमा तीन महीनामा एकपल्ट बस्नेछ।
3. आवश्यक परेका खण्डमा छोटो अवधिको सूचना दिएर बोर्डको आपतकालीन बैठक डाकिनसक्छ।
4. साधारण सभा वर्षमा एकपल्ट हुनेछ। वित्तीय हरहिसाब पूरा गरेको तीन महीनाभित्रमा सदस्यहरूलाई कम्तिमा 14 दिन अघि सूचना गरेर, बैठकको सबै एजेण्डा तथा हरहिसाबको प्रतिलिपिसमेत उपलब्ध गराएर डाकिनुपर्छ।
5. कोरमः
केन्द्रीय समितिको बैठकमा कम्तिमा सात सदस्यको उपस्थिति रहनुपर्छ भने जिल्ला तथा महकूमा समितिको बैठकका लागि कम्तिमा तीन सदस्यको उपस्थिति अनिवार्य हुनेछ।

16. विधान संशोधनः
विधान संशोधनको अधिकार महासभामा रहनेछ अनि रेजिस्टारको अनुमोदन आवश्यक पर्नेछ।

17. सदस्यताको अधिकार
तोकिएको शर्तको आधारमा समितिले सदस्यताको अधिकार सिक्किममा रसोबासो गर्ने सबै प्रदान गर्नेछ।

18. विविधः
1. समितिको सदस्य खाता, शेयर खाता, वार्षिक महासभा तथा बोर्ड बैठक मिनटस् खाता, हरहिसाब खाता, स्टक खाता, लेजर खाता, आदिको व्यवस्थाका साथै सहकारी कानुन, सहकारी नियम, विधान सुचारू तथा सुरक्षित रूपले प्रबन्ध निर्देशकले राख्नुपर्नेछ।
2. व्याङ्क खाताहरूको व्यवस्थापन सही रूपमा गरिएको हुनुपर्छ।
3. समितिद्वारा गरिएको पत्राचारको व्यवस्थित रूपमा प्रतिहरूको संरक्षण गरिनुपर्छ। समितिमा आएका सबै पत्रहरूको सुरक्षित रूपमा राखिनुपर्छ।
4. कुनै पनि नियम बाजाबाज भएको स्थितिमा नियम र कानुनका प्रावधानहरू नै सर्वमान्य ठहरिनेछ अथवा रेजिस्टारको निर्णय नै अन्तिम हुनेछ।
5. आवश्कताअनुसार शील, लेटरहेड, दर विवरण आदि बनाइनुपर्छ।
6. बोर्डको निर्णयबमोजिम समितिले कुनै अर्को सहकारी संस्थाको सदस्यता ग्रहण गर्नसक्नेछ तर यसका लागि विभागका रेजिस्टारको सुझाउ अनिवार्य हुनेछ।
7. समितिले साहित्य अकादमी नयाँ दिल्ली, सङ्गीत नाटक अकादमी जस्ता संस्थाको मान्यता ग्रहण गर्नसक्नेछ।
8. निर्देशन बोर्डले समय-समयमा समितिको सञ्चालनका लागि लिएका निर्णयलाई समेत विधानकै सरह मान्यता दिइनेछ।

0000000